W Uniwersytecie Rzeszowskim 14 stycznia 2019 r. odbył się Dzień Ormiański w czasie, którego została uroczyście otwarta wystawa " Ormianie w służbie Rzeczypospolitej" udostępniona przez Fundację Armenian Foundation. Licznie przybyła na to wydarzenie młodzież, szczególnie ze szkół licealnych oraz inni mieszkańcy Rzeszowa i Podkarpacia. Wśród nich ujrzeć można było także znanych naukowców z tej i innych uczelni rzeszowskich oraz przedstawicieli tutejszych władz samorządowych. W imieniu władz uczelni wszystkich gości przywitał i otworzył wystawę prorektor ds Nauki i Współpracy z Zagranicą prof. dr hab. Marek Koziorowski. Pani Marta Lasota z Muzeum Uniwersytetu Rzeszowskiego, główna organizatorka całego przedsięwzięcia na wstępie zaznaczyła, że nie jest to pierwsze spotkanie ormiańskie na terenie uniwersytetu. Była już bowiem we wcześniejszych latach sesja naukowa i wystawa bibliofilska armeników. Rzeszów zaś oraz Podkarpacie mają też od dawna historyczne związki z Ormianami, którzy zamieszkiwali tu dość licznie na przełomie XVII i XVIII wieku. Słynne były np. w Jarosławiu coroczne targi ormiańskie. Wójtem i sędzią rzeszowskim był znany, bogaty mieszczanin, Andrzej Aleksy Passakowicz, właściciel istniejącej do dziś, największej i najbardziej reprezentacyjnej kamienicy w Rynku pod numerem 15. Został on również fundatorem kościoła i klasztoru Reformatów, obecnego Kościoła Garnizonowego. W ostatnich latach w kościele p.w. Św. Krzyża ks .T. Isakowicz- Zaleski odprawiał msze św. w obrządku ormianskokatolickim. W tym kościele miał Prymicje w czerwcu 2006r po raz pierwszy w Rzeszowie Ormianin o. Petros Ernest Yesayan, obecnie pracujący w Rosji.
13 XI 2005 roku na ścianie kościoła Farnego odsłonięto tablicę poświęconą Ormianom, z okazji 90 lecia ich ludobójstwa w Turcji i 1600 lecia powstania alfabetu ormiańskiego.
Serię wykładów rozpoczął ks. T Isakowicz -Zaleskiego, który mówił o historii, kulturze i kościele Ormian także na terenach Polski. Następnie swoimi wrażeniami z pobytu w Armenii, w kwietniu 2018 roku, podzieliło się dwoje polskich studentów z tutejszego Koła Naukowego "Kaukaz". Wprowadzeniem do ciekawej tematyki wystawy był interesujący, choć bardzo bogaty w naukowe szczegóły, wykład dr Renaty Król-Mazur ( U.J.) o Marii Krzeczunowicz pseudonim "Dzidzi" - wybitnej kurierce AK, sekretarce T. Bora-Komorowskiego. Z ogromnym zainteresowaniem spotkał się film "Ormiańska Matka" - Jadwiga Zarugiewiczowa, symboliczna Matka Nieznanego Żołnierza.
Następnie wystawę otworzyła, wprowadzając uczestników wydarzenia w jej powstanie i tematykę, Marta Axentowicz-Bohosiewicz - prezes Armenian Foundation. Wspomniała m.in. o ogromnym znaczeniu dla niepodległości Polski wielu z tych patriotycznych i wybitnych postaci walczących na terenach Podkarpacia, jak Walerian Tumanowicz - Żołnierz Wyklęty, odznaczony pośmiertnie w 2017 roku przez Prezydenta RP. Andrzeja Dudę Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W. Tumanowicz walczący w AK, w mieleckich lasach wyznał podczas procesu sądowego:…. " Z krwi jestem Ormianinem, z duszy i przekonań Polakiem". Otwierający swym kazaniem w warszawskiej archikatedrze św. Jana obrady pierwszego sejmu II Rzeczypospolitej, ks. abp Józef Teodorowicz mawiał że "Ormianin to dwa razy Polak." Zawsze lojalny bez zastrzeżeń i wierny do końca życia drugiej ojczyźnie - Polsce. W czasie Dnia Ormiańskiego został zaprezentowany album "Ormianie w służbie Rzeczypospolitej", który stanowi dopełnienie wystawy.
Koncert narodowej muzyki ormiańskiej na duduku w wykonaniu Zofii Trystuły - Hovhanisyan występującej w stroju ludowym zakończył ten Dzień Ormiański miłym akcentem ("muzyką duszy").
Tak więc bogactwem treści programowej tego wydarzenia w Rzeszowie, mam nadzieję, zostali zachęceni zarówno mieszkańcy jak i młodzież Rzeszowa i Podkarpacia i do zwiedzenia tej pięknej, dużej (70.plansz ), wspaniałej, wyjątkowej pod względem historycznym i pamiątkowym, patriotycznej wystawy "Ormianie w służbie Rzeczypospolitej "- czynnej do 28 lutego 2019 r. codziennie od wczesnego rana do późnego wieczora - w kaskadowym atrium budynku A-0 ul. Pigonia 1 (obok ul. Reytana).
Z Rzeszowa – Maria Staszałek