Zachęcamy do lektury artykułu p. Michała A. Sianoszka o Ormianach w Łowiczu.
Zainspirowany artykułem o “Lekkomyślnej pannie Poli“ autorstwa Marka Wojtylaka, który ukazał się na łamach NŁ prawie 20 lat temu, postanowiłem prześledzić, ormiańskiego pochodzenia, dzieje rodu Kierkorowiczów i przedstawić Wam rezultaty swojej pracy w niniejszym poście.
Rodzina Kierkorowiczów, obywateli łowickich, pojawia się na kartach historii miasta i parafii (pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja - Kolegiata) w 1765 roku. Ta pierwsza wzmianka, to dokument zawarcia związku małżeńskiego przez Kajetana Kierkorowicza, czeladnika (następnie majstra) profesji mieczniczej (zajmował się wyrobem mieczy) i Mariannę Kotowicz z Kukulskich, wdowę po zmarłym w 1764 r., Jakubie. Ich ślub odbył się w dniu w 11 listopada.
Nazwisko żony Kajetana, a ściślej jej pierwszego męża pojawia się w zapisach ksiąg metrykalnych wielokrotnie, z ich analizy dowiadujemy się, że z małżeństwa Jakuba i Marianny z Kukulskich Kotowiczów pochodziło pięcioro dzieci: Marianna Anna (1747-1752), Wiktoria Zuzanna (1750-1752), Rozalia (1752- ?) zamężna Wolańska, Karol (1755-1823) i Antoni (1758-?). Nie byłbym sobą, gdybym nie “pogrzebał” dalej, i tak z dalszej analizy dowiadujemy się, że Jakub Kotowicz żeniąc się z Marianną, był wdowcem po Magdalenie z Wiśniewskich (zm. 1746).
Niestety, nie udało się ustalić miejsca pochodzenia (urodzenia) Kajetana Kierkorowicza. Przybył do Łowicza jako młodzieniec. Po ślubie małżonkowie zamieszkali w domu tuż przy wąskiej uliczce prowadzącej do klasztoru sióstr bernardynek. Nie udało się ustalić czy dom ten był jego pierwszym miejscem zamieszkania czy wprowadził się tam po ślubie, który mógł należeć do Kotowiczów, a wcześniej Kukulskich, a nawet Wiśniewskich.
Z małżeństwa Kajetana i Marianny z Kukulskich Kierkorowiczów pochodziła jedna córka Marianna, urodzona 5 października 1765 r., której losów nie udało się ustalić. Żona Kajetana umiera 22 maja 1774 r. w Łowiczu w wieku 50 lat.
Owdowiały, skuszony posagiem przez swoich przyszłych teściów, Antoniego, krawca i Jadwigę z Grzegorzewskich małżonków Sokołowskich, bierze ślub (św. Duch) w 1775 roku (powtórzenie ceremonii w 1777) z ich córką Apolonią, występującą pod nazwiskiem Sachmar (1755-1819), o której więcej przeczytacie ww. artykule, do którego załączam link: kliknij tutaj
Z małżeństwa Kajetana i Apolonii z Sokołowskich Kierkorowiczów pochodziło pięcioro dzieci: Józef (1778-przed 1829), Wojciech (1781-1781), Wiktoria (1782-1783) Agnieszka (1786-1846) zamężna Helwich i Kajetan Ignacy (1789-po 1820).
Kajetan Kierkorowicz zmarł 5 listopada 1800 r. w wieku 53 lat w Łowiczu, w domu przy Nowym Rynku, który osiem lat wcześniej kupił wspólnie z żoną od Zofii Wesołowskiej i jej siostry Julianny Jarmuziewiczowej.
Czy łączyło Go jakieś pokrewieństwo z żyjącym na przełomie XVII i XVIII wieku Cyprianem Kierkorowiczem, franciszkaninem, Ormianinem rodem z Zamościa i czy łączy z Erną Kierkorowicz, autorką wielu publikacji o tematyce ormiańskiej. Apolonia z Sokołowskich Kierkorowiczowa w wieku 32 lat, 5 września 1801 r. wyszła powtórnie za mąż za Karola Kotowicza, kupca, a wdowca po Reginie z Mendakiewiczów. Ich ślub odbył się w kościele p.w. św. Ducha. Chyba zauważyliście, że wybrankiem jej, został pasierb Kajetana, którego nie bez powodu zapisałem pogrubioną czcionką w pierwszej części postu. I znowu nie byłbym sobą gdybym nie dodał, że córką Karola (z pierwszej żony) była Salomea (1781-1830), zamężna za Wincentego Dyszkiewicza, syna Wiktora - kupca, ławnika i burmistrza Łowicza (wg zapisów akt metrykalnych sprawującego ten urząd w latach 1788 -1790).
Małżeństwo to pozostało bezdzietne. Apolonia umiera w pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia 1819 roku w Łowiczu w wieku 50 lat, a nie jak podano w akcie 60. Karol nie ożenił się po raz kolejny, zmarł 8 stycznia 1823 r. również w Łowiczu.
Losy, córki Kajetana, Agnieszki żony Jana Bogusława Helwinga vel Helwicha (1779-1830), kupca, mydlarza, syna Michała i Ewy z Schulców (Szulców), będą stanowiły oddzielny wpis na grupie w niedalekiej przyszłości.
O najmłodszym, Ignacym Kajetanie dowiadujemy się, że osiadł w Lublinie, występuję jako spadkobierca po rodzicach (w 1800 i 1820), a dalsze źródła o nim niestety milczą.
Nieco więcej dowiadujemy się o najstarszym synu, Józefie. Po usamodzielnieniu przeprowadził się do Puław, gdzie najprawdopodobniej ożenił się z Józefą z domu Steynhoff (zmarłą w Poczdamie przed 1829 r.). Mieszkając w Puławach później w Poznaniu, a na koniec znowu w Puławach rodzą mu się dwie córki (ok. 1809 i 1814 ?). W 1810 r. jako mieszkaniec Warszawy, ochrzcił córkę Barbarę Eleonorę, która najprawdopodobniej zmarła w okresie niemowlęcym, odnotowany został jako sługa dworski przy pałacu. Ponadto, z informacji akt małżeńskich jego córek (1834 i 1839) dowiadujemy się, że był oficerem, porucznikiem Wojsk Polskich i poległ w 1812 r. na wojnie w Rosji. Chyba nie do końca informacja ta jest prawidłowa, gdyż w dwa lata po swojej “niby” śmierci rodzi się jego córka, a w 1820 r. w Łowiczu, pobiera część spłaty z majątku po zmarłej matce. Dokładnej daty śmierci Józefa, nie udało się ustalić, na pewno przed 1829 rokiem. Dwie córki zmarłego Józefa Kierkorowicza, jako sieroty w 1829 r. trafiają do Warszawy, gdzie do czasu swojego zamążpójścia wychowywane zostają przez ciotkę Mariannę (siostrę matki) i jej męża Antoniego Bruszewskich, zamieszkałych przy ulicy Świętojańskiej 3.
Starsza, Anna (ur. w Poznaniu), w wieku 25 lat, 2 sierpnia 1834 r. wyszła za mąż za Ignacego Wiśniewskiego, kawalera, subiekta handlu (przedstawiciela handlowego), urodzonego (ok. 1806 r.) w Piątku Wielkim, w obecnym powiecie kaliskim, syna (żyjących) Mateusza i Agnieszki z Nowakowskich. Ich ślub odbył się w kościele archikatedralnym pw. św. Jana Chrzciciela w Warszawie, a świadkami sakramentu byli: Wilhelm Leibstein i Paweł Grabowski, obywatele, mieszkańcy Warszawy. Małżeństwo to pozostało bezdzietne.
Ignacy Wiśniewski zmarł 30 sierpnia 1859 r. w Warszawie w wieku 52 lat i pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim. Z zachowanego nekrologu, który ukazał się w Kurierze Warszawskim, dowiadujemy się, że był członkiem Archikonfraternii Literackiej, tj. rzymskokatolickiego arcybractwa religijnego, działającego nieprzerwanie od XVI wieku w Warszawie, od połowy XVII wieku przy kolegiacie (potem katedrze) św. Jana, które początkowo koncentrowało się na śpiewach kościelnych i przyjmowało na braci wyłącznie mężczyzn umiejących czytać, tzw. “viri literati”. Z czasem rozpoczęło także działalność charytatywną i społeczną.
Anna z Kierkorowiczów Wiśniewska przeżyła męża o 18 lat. Zmarła 26 listopada 1877 r. w Warszawie i spoczęła obok niego na Cmentarzu Powązkowskim (fot. poniżej).
Młodsza córka Józefa (wnuczka Kajetana), Emilia (ur. w Puławach), w wieku 25 lat, 19 stycznia 1839 r. poślubiła Piotra Szuszkiewicza, urzędnika, a wdowca po Helenie z Żebrowskich, urodzonego (ok. 1800 r.) w Bobrujsku, w ówczesnej guberni mińskiej, syna Teodora, Radcy Honorowego Cesarstwa Rosyjskiego i Krystyny z Łukaszewiczów. Ich ślub odbył się w kościele archikatedralnym pw. św. Jana Chrzciciela w Warszawie, a świadkami uroczystości byli: Józef Boczkowski, obywatel i szwagier panny młodej Ignacy Wiśniewski, kupiec.
Emilia i Piotr Szuszkiewiczowie zamieszkali po ślubie w domu przy ulicy Nowo-Senatorskiej 476 (ob. J. Moliera), gdzie urodził się ich syn Alfons Franciszek (1840-1840), a niedługo potem przenieśli się do kamienicy przy Rynku Nowego Miasta pod numerem 324 i tu przyszła na świat ich córka Marcella Julia (1843-?), której dalszych losów nie udało się ustalić. Małżeństwo Emilii i Piotra trwało zaledwie 5 lat. Piotr Szuszkiewicz zmarł 17 maja 1844 r. w wieku 44 lat, pozostawiając Emilii, córkę, ze swojego poprzedniego małżeństwa.
Po wykształceniu i usamodzielnieniu pasierbicy, Emilia w wieku 30 lat “nieco” zaniżonym przez siebie, a faktycznie 45 lat, 20 listopada 1853 r. bierze powtórny związek małżeński z Antonim Goszczyńskim, kawalerem, mającym 24 lata, zarządzającym fabryką cukru we wsi Gole (w woj. mazowieckim), synem nieżyjącego Melchiora i Magdaleny z Kowalewskich. Ich ślub odbył się w kościele archikatedralnym pw. św. Jana Chrzciciela w Warszawie, a świadkami uroczystości byli: Ignacy Wiśniewski, kupiec, a szwagier Emilii i Wilhelm Leibstein. Małżeństwo to pozostało bezdzietne. Emilia z Kierkorowiczów Szuszkiewiczowa, później Goszczyńska zmarła w 1874 r. w Warszawie jako wdowa. Daty śmierci Antoniego Goszczyńskiego nie udało się ustalić.
Pasierbicą Emilii z Kierkorowiczów Szuszkiewiczowej - Goszczyńskiej, była Aniela Szuszkiewicz (1827-1859), znana aktorka dramatyczna, tancerka i śpiewaczka, żona Michała Andrzeja Chomińskiego (1821-1886) również znanego aktora dramatycznego.
Na koniec przyznam, że zbieranie informacji na temat rodziny Kierkorowiczów, było nie lada wyczynem, nazwisko pisane na wszelkie możliwe sposoby, np. Kiercherowicz, Kierkierowicz, Kierchorowicz itd., przysparzało dużo problemów. Uznałem, że forma Kierkorowicz, najczęściej występująca w aktach metrykalnych będzie tą najprawdziwszą. Prawidłowość tą może również potwierdzić tablica na grobie Helwichów (fot. poniżej) na łowickim cmentarzu Emaus, którą dzieci, najlepiej wiedzący, zlecili do wykucia kamieniarzowi i zapewne podali prawidłową formę nazwiska swojej matki.
Michał A. Sianoszek
