Fundacja Projektor Kultury (dziennikarze, naukowcy, animatorzy kultury) próbuje razem z wójtem Kniaża przywrócić pamięć o Zbyszku Cybulskim. Środki umożliwiające zrealizowanie projektu ZBYSZEK CYBULSKI W KNIAŻU są zbierane na społecznościowej platformie crowdfundingowej: kliknij tutaj
Kilka miesięcy temu przedstawiciele Fundacji odwiedzili Kniaże, rozmawiali z wójtem Jarosławem Ferbejem. Na początku lipca tego roku gminna rada Kniaża podjęła uchwałę o współpracy z polską fundacją i ,,zezwoleniu na postawienie kamienia z pamiątkowym napisem".
Projekt zakłada:
1. Ustawienie w centralnym punkcie wsi Kniaże kamienia z tablicą następującej treści: ,,We wsi Kniaże, 3 listopada 1927 roku, w majątku rodziny Jaruzelskich urodził się wielki polski aktor Zbigniew Cybulski". Napis w języku polskim i języku ukraińskim.
2. Zagospodarowanie ruin dworu Jaruzelskich: wycięcie krzewów, odsłonięcie i oczyszczenie zachowanych jeszcze w części kolumn dworu - fragmentu portyku.
3. Uporządkowanie drogi prowadzącej do ruin dworu, by mogły nią przejechać samochody i autokary.
4. Przygotowanie i wydrukowanie folderu poświęconego historii dworu, obecności Zbigniewa Cybulskiego w Kniażu i drogi artystycznej aktora – dwujęzyczny folder wydrukowany w nakładzie 5 tys. egz. będzie dostępny za darmo w Kniażu (urząd gminy, dom kultury, sklepy, restauracje).
Oficjalne odsłonięcie tablicy pamiątkowej i udostępnienie zwiedzającym ruin dworu Jaruzelskich przewidziane jest na przełom kwietnia i maja 2014 roku.
W przyszłości planujemy wspólnie z gminą Kniaże wyremontować dom kultury po dawnym kołchozie i urządzić w nim dom kultury im. Zbyszka Cybulskiego – miejsce spotkań kultur - ukraińskiej, ormiańskiej, polskiej przez wieki obecnych na tym terenie.
Ormiańskie korzenie Zbyszka Cybulskiego
Dziadkiem Zbyszka Cybulskiego był Józef Jaruzelski (1871-1939) – absolwent wiedeńskiej szkoły oficerskiej (z trzecią lokatą), później podpułkownik WP, ziemianin,pan na Kniażu, właściciel pięknego dworu otoczonego rozległym owocowym sadem i małym parkiem z wyszukaną roślinnością. Do dworu, z dużym, wysuniętym do przodu portykiem o czterech potężnych kolumnach, wiodła aleja z mocno ubitego żwiru. W pobliżu był młyn, a nieopodal gorzelnia i 300 hektarów ziemi. Czyniło to z Jaruzelskich bogatych posesjonatów. Józef Jaruzelski ożenił się z Izabelą Krzysztofowicz, jedyną córką bogatego ziemianina Mikołaja Krzysztofowicza z sąsiedniej wsi Załucze, właściciela młyna, tartaku i gorzelni oraz 750 hektarów ziemi. Józef i Izabela Jaruzelscy mieli sześcioro dzieci, dwóch synów i cztery córki. Jedną z nich była Ewa Jaruzelska (1903-1987), która wyszła za mąż za Aleksandra Cybulskiego (1896-1965) – urzędnika Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie. Małżeństwo to miało bardzo romantyczny początek. Aleksander Cybulski był prawnikiem i jako ekspert MSZ przyjechał na początku lat dwudziestych do Śniatyna z ekipą, która korygowała granicę polsko-rumuńską. Zaproszony na przyjęcie do dworu w Kniażu spotkał córkę dziedzica i zakochał się w niej z wzajemnością. Po ślubie Cybulscy zamieszkali w Warszawie na inteligenckim Żoliborzu. Ewa musiała być bardzo przywiązana do rodziców, bo będąc w ciąży i czując bliskość rozwiązania, przyjechała do Kniaża, by tam urodzić 3 listopada 1927 r. Zbyszka. Dała mu imię swego ukochanego brata Zbigniewa Jaruzelskiego. Mając w Kniażu znakomitą opiekę lekarską doktora Halickiego, przebywała tu często również po urodzeniu drugiego syna, Antoniego (1931-2009) – jedynego brata Zbyszka. Na co dzień Cybulscy mieszkali wspólnie z synami w Warszawie na Żoliborzu. Ale na wszystkie wakacje i ferie jechali na Pokucie do dworu Jaruzelskich. Tam był świat chłopięcych zabaw i doznań Zbyszka Cybulskiego. Według wspomnień Jerzego Afanasjewa, jego przyjaciela z czasów studenckich, Zbyszek dorastał "niedaleko miejsca, gdzie Prut zderzał się z Czeremoszem, gdzie w srebrnych wirach pulsowało życie tych rzek”.
Podczas naszych wyjazdów do Kut staramy się odwiedzać Kniaże i Załucze. Kościół w Załuczu, popadający w ruinę potrzebuje natychmiastowego remontu. KLIKNIJ TUTAJ ABY ZOBACZYĆ GALERIĘ ZDJĘĆ
Źródło: Moje kresy. Tajemnica Zbyszka Cybulskiego oraz Zbyszek Cybulski w Kniażu